Timur Muratović kroz zvuke klarineta donosi šarmantnu mješavinu grčke, španske i turske muzike !

Na Velikoj sceni Narodnog pozorišta Republike Srpske, u ponedjeljak, 7. aprila, biće održan koncert “Serenada za… Meditera”, koji kroz zvuke violine i klarineta donosi šarmantnu mješavinu grčke, španske i turske muzike.

Solisti večeri biće poznati klarinetista Timur Muratović i violinista Rade Živanović, uz pratnju Simfonijskog orkestra NPRS-a, pod dirigentskom palicom Dušana Vere Uroševića.

U razgovoru za portal Banjaluka.net, Muratović otkriva detalje svog muzičkog puta, uticaj narodne muzike na klasične kompozicije, prenosi svoja iskustva u prestižnim orkestrima, te otkriva koji su mu omiljeni kompozitori.

U Banjaluci nastupate kao solista na koncertu Serenada za…Mediteran, gdje će publika slušati muziku koja ima svoje korijene u narodnom melosu, ali su to zapravo autorska djela. Kako biste Vi opisali ovakav koncept koncerta?

MURATOVIĆ: Uticaj narodne muzike na klasičnu muziku tema je koja me oduvijek veoma zanima i koja me prati kroz moju dosadašnju karijeru. Veoma sam znatiželjan po prirodi i istraživao sam mnogo muzike za klarinet koja se može svrstati u tu kategoriju. Najviše su me zanimala djela španskih i mađarskih autora, vjerovatno zato što su to dva naroda u Evropi koja dijele mnoge muzičke korijene, slično kao i muzika na Balkanu, te mi je samim tim veoma bliska. Do sada sam otkrio i izveo šest bosanskohercegovačkih premijera kompozicija za klarinet i klavir, koje su komponovali autori koji su koristili narodne uticaje u svom stvaralaštvu—tri španske i tri mađarske. Takođe, veoma mi je drago što ću izvesti premijeru Solerovog koncerta u našoj državi.

Solerov stvaralački opus uglavnom je poznat po djelima pisanim za klarinet poput “Španskog” koncerta. Šta je špansko u tom njegovo djelu?

MURATOVIĆ: Solere je veoma bitan za razvoj klarinetizma u svom vremenu. Osim svojih kompozicija, bio je profesor mnogim drugim klarinetistima koji su također napisali značajna djela i literaturu za ovaj instrument. Nažalost, mnoge njegove kompozicije su izgubljene, a konkretno za ovaj divni “Španski koncert” imamo sreće jer je veliki klarinetista i istraživač 20. vijeka, Dieter Klocker, pronašao note za njega i snimio prvi i jedini snimak ovog koncerta na svom albumu, zajedno sa još dva Solerova koncerta.

Nadimak “Španski koncert” dobio je zbog trećeg stava, koji je prije svega u formi španskog plesa fandango, kao i zbog upotrebe tamburina i kastanjeta u tom istom stavu. Takođe, Dieter Klocker je u svom snimku ubacio mnoge ornamente i kadence u prvom stavu, koje se mogu povezati sa španskim narodnim melosom.

Sa Simfonijskim orkestrom NPRS-a nastupate prvi put. Sarađivali ste sa prestižnim orkestrima poput Beogradske i Sarajevske filharmonije, Simfonijskog orkestra Mostar, Mladih Beogradskih simfoničara, Western Balkan Youth Orchestra i European Creative Orchestra. Kako opisujete ta iskustva i šta ste naučili od njih?

MURATOVIĆ: Sviranje u orkestru je glavni razlog zbog kojeg sam se „zaljubio“ u klasičnu muziku, a sva ova iskustva su me oblikovala na jedinstven način. Prije svega, studije u Beogradu i posebno Orkestarska akademija Beogradske filharmonije vjerovatno su najvažniji u mom razvoju, jer sam tu istinski naučio šta znači biti umjetnik i orkestarski muzičar. Takođe, volio bih da naglasim veliki uticaj mog profesora Popovića Ognjena na mene; on je osoba koja mi je uzor od trenutka kada sam ga upoznao i sigurno je, pored mene samog, najzaslužniji za moj kompletan razvoj i sve što sam postigao do sada.

Nosim veoma lijepa iskustva iz Western Balkan Youth Orchestra i European Creative Orchestra, gdje sam prije svega upoznao mnogo odličnih mladih muzičara i dobrih prijatelja iz svih zemalja Balkana i Evrope. Na takvim projektima sam gradio odnose i uspomene koji su veoma bitni za jednog muzičara.

Kao solista u orkestru Sarajevske filharmonije učestvovali ste u postavljanju tri premijere. Od toga opere “Prodana nevjesta” B. Smetane i baleta “Žetva” B. Papandopula, u sklopu obilježavanja 100 godina Narodnog pozorišta Sarajevo 2021. i baleta “Šeherezada”, 2022. godine. Koliko su bili izazovni ti zadaci?

MURATOVIĆ: Za mene su te premijere bile veoma izazovne, i to svaka na svoj način. Prije svega, “Prodana nevjesta” je prva puna opera koju sam svirao u karijeri, i to je takođe prva opera izvedena u Sarajevu nakon pandemije koronavirusa, kada se orkestar nije dugo sastajao u svom punom sastavu zbog restrikcija. Takođe, kao solista, odlučio sam da za poziciju drugog klarineta pozovem kolegu koji je tada bio student prve godine akademije. Mislim da smo tada bili najmlađa postava duvačke dionice na jednoj premijeri, a srećom, u toj operi je uloga klarineta veoma bitna, te se kroz čitavo djelo pojavljuju arije i plesovi gdje klarinet ima solističku ulogu, predvodeći orkestar i izvođače na sceni.

“Žetva” je balet koji je tehnički veoma zahtjevan, iako sam tada imao starije kolege, bilo je izazovno voditi dionicu i na samim probama dokazati kolegama i dirigentu da se mogu uzdati u moje vođstvo. Za taj balet smo napravili jedini audio snimak tog djela koji postoji, i danas se taj balet često izvodi uz taj snimak, na kojem se mogu čuti brojna zahtjevna sola za klarinet, na koja sam veoma ponosan.

A od svega toga, najveći izazov bila je premijera baleta “Šeherezada”. Naime, za ovaj balet su pojedini članovi orkestra počeli da se pripremaju mjesecima prije izvedbe, jer se smatra veoma kompleksnim djelom. Imali su dvije sedmice konstantnih proba za premijeru, a mene su zvali da uskočim na mjesto vođe dionice, samo dan prije prve generalne probe. Tako da sam na kraju imao samo tri dana da spremim ovaj balet, a smatram da sam odradio odličan posao i dokazao sebi da sam spreman da se nosim sa svim zahtjevima orkestarskog sviranja. Za ovaj poduhvat sam veoma zahvalan obrazovanju koje sam dobio na Fakultetu muzičke umetnosti u Beogradu, jer smatram da me je rigorozni režim kod svih profesora pripremio baš na ovakve situacije.

Da li biste dali neke savjete za odlazak na koncert, u slučajevima kada nismo upoznati sa nekim kompozicijama, npr. preslušavanje kompozicija, čitanje biografija autora, informacije o kontesktu u kom je djelo nastalo…?

MURATOVIĆ: Lično najviše volim da me muzika iznenadi, i mislim da me neka kompozicija najviše zaintrigira kada je prvi put čujem. Tako da volim da odem na koncert bez nekog istraživanja, i u potpunosti se prepustim slušanju, te onda nakon koncerta istražim sve što me zanima.

Koji su kompozitori Vašem senzbilitetu najbliži?

MURATOVIĆ: Richard Štrauss, Maurice Ravel, Bela Bartok i Dimitri Šostaković.

Piše: Marina Majkić Miletić