Zašto Norveška nije u EU?
Godine 1972. Norveška je dobila priliku da se pridruži internacionalnoj organizaciji EZ, odnosno Evropskoj zajednici.
Premda su svi njeni susjedi pristupili ili bi trebalo uskoro da pristupe budućoj Evropskoj uniji, norveško je stanovništvo odbilo tu ponudu, što su pokazali rezultati referenduma.
Norveška u 20. vijeka
Norveška je 1905. godine izborila nezavisnost od Švedske, nakon decenija napetosti između dvije države. U 20. vijeku Norveška se posvetila razvoju ekonomije te diplomatije kako bi postala konkurentna u evropskoj politici. Takva politika je zastala u vrijeme svjetskih ratova, posebno tokom Drugog svjetskog rata kada je okupirana.
Nakon rata Norveška se brzo priključila NATO paktu kako bi se obezbijedila od budućih invazija. Domaći političari nastavili su razvijati ekonomiju uz veliki akcenat na kvartarni sektor i socijalnu državu. Norveška je u to vrijeme gradila puno bolnica i škola te radila na smanjenju siromaštva u zemlji.
Sedamdeset: Nafta, razvoj i EZ
Onda je 1969. godine otkrivena nafta u okolnim norveškim morima. Za zemlju čija se ekonomija temeljila na ribarstvu i primarnom sektoru pronalazak nafte simbolizovao je početak razvoja kao industrijske sile. Do 1972. godine pokrenut je niz projekata koje je finansirala norveška država.
U isto vrijeme počelo se pričati o priključenju EZ-u, koja je tada postajala sve relevantnija u evropskoj ekonomskoj politici. Norveška premijerka Gro Harlem Brundtland bila je pristalica te ideje te je smatrala da će preko ekonomskih povlastica Norveška u EZ moći još više prosperirati.
Većina na referendumu nije htjela priključenje
Norveška je trebalo da se priključi EZ uz Veliku Britaniju, Irsku i Dansku. Ideja je došla iz Londona, gdje su se engleski političari već godinama borili da uđu u EZ. Veliku Britaniju sputavao je tadašnji francuski predsjednik Šarl de Gol, koji joj je dva puta zabranio ulazak, pa su 1972. godine Britanci rekli EZ-u da prihvati sve zemlje ili nijedna neće ući u organizaciju.
Velika Britanija uspjela je u svom naumu i ušla je u EZ već iduće godine, ali Norveška je 25. septembra 1972. održala referendum po kojemu je 53,5% građana odbilo ovu ideju. Velik broj Norvežana smatrao je da će članstvo negativno uticati na norveško ribolovstvo i poljoprivredu, a takođe su htjeli “zaštititi norvešku posebnost i stil života”.
Zemlja je pokušala ući u tu organizaciju 1992. godine novim referendumom, ali ni taj nije prošao. Prema norveškim podacima, javnost je danas još manje za ulazak u EU te 70% stanovništva podržava ostanak izvan Unije, prenosi Index.
izvor : banjaluka.net
