Goran Maričić: Ukupan poreski dug u Srpskoj je prepolovljen i ima tendeciju pada
Poreska uprava RS je ukupno stanje duga za poreze i doprinose u RS, prepolovila u poslednjih nekoliko godina i sa cifre od 1.2 milijarde došla na 654 miliona maraka aktivnog duga. Samo prošle godine dug je smanjen za 11.47 odsto. Ukupan dug ima tendenciju pada i tako će se i nastaviti. Razlozi za ovako značajno smanjenje duga su izmirivanje obaveza od strane poreskih obveznika, otpis potraživanja po osnovu zastare i kamate, te isknjižavanje obaveza po osnovu stečajeva i likvidacija. Istovremeno, Vlada RS je u prethodnom periodu izvršila niz aktivnosti na saniranju neizmirenih obaveza zdravstvenih ustanova iz ranijeg perioda što je dodatno uticalo na smanjenje poreskog duga, kaže u intervjuu za Novosti Goran Maričić direktor Poreske uprave RS
* Šta za Srpsku znači vijest da je Poreska uprava RS primljena u Izvršni savet Intra-evropske organizacije poreskih uprava (IOTA)?
Ovo je sjajna vijest za Poresku upravu i za Republiku Srpsku. Bitno je istaći i da je prvi put od pristupanja organizaciji IOTA 2004. godine Poreska uprava RS izabrana u izvršni savjet, te ovo članstvo predstavlja značajan iskorak u međunarodnom pozicioniranju Poreske uprave RS. Ako se uzme u obzir da ova međunarodna organizacija broji 44 punopravne članice, odnosno poreske administracije iz 44 države, izbor Poreske uprave RS u Izvršni savjet IOTA dobija na još većem značaju, jer je naša institucija rame uz rame sa poreskim administracijama najrazvijenijih evropskih država. To je veoma jasna potvrda da su članice Generalne skupštine IOTA prepoznale kontinuirano kvalitetan i odgovoran rad naše institucije, rad u skladu sa najnovijim međunarodnim standardima, te primjenu najnovijih tehnologija u radu.
*Poreska uprava RS godinama unazad zadržava stabilan trend rasta naplate javnih prihoda. Koliko je od početka ove godine prikupljeno javnih prihoda i šta nam ti podaci pokazuju?
Poreska uprava RS je za pet mjeseci ove godine na račun javnih prihoda Srpske prikupila 1,823 milijardi maraka, što je za 100,1 miliona KM ili šest odsto više u odnosu na isti period 2024. godine. Najveća naplata, posmatrano po grupama javnih prihoda, bilježi se po osnovu doprinosa socijalnog osiguranja, koji su u periodu januar-maj ove godine premašili milijardu maraka, odnosno ukupno je naplaćeno 1,100 milijardi KM, što je za 86,3 miliona KM ili devet odsto više nego u istom periodu prethodne godine. Direktni porezi su ove godine naplaćeni u iznosu od 478,9 miliona KM, što je za 3,2 miliona maraka ili procenat manje. Rast naplate kod direktnih poreza zabilježen je kod poreza na dohodak, koji je naplaćen u iznosu od oko 200 miliona KM ili 24,6 miliona KM više, dok je istovremeno naplata poreza na dobit manja za 31,4 miliona KM, odnosno ukupno je po osnovu poreza na dobit naplaćeno 260,4 miliona maraka.
*Zašto je manja naplata kod poreza na dobit ?
Manja naplata ove vrste prihoda leži u činjenici da su neki veći poreski obveznici u poreskim prijavama za 2024. iskazali manju dobit nego u 2023. godini, pa su samim tim platili i manji iznos ovog poreza. Kod ostalih javnih prihoda, naplata za pet mjeseci ove godine iznosila je 244,6 miliona KM, što je za sedam odsto više u odnosu na uporedni period. Ovako dobri rezultati u naplati javnih prihoda rezultat su, ne samo rada Poreske uprave RS, nego i povećanja stepena odgovornosti poreskih obveznika kada je u pitanju izvršavanje obaveza i, uopšte, povećanja svijesti građana o plaćanju poreza. Takođe, ovi podaci pokazuju da su u RS nastavljena pozitivna kretanja ukupnog poslovnog ambijenta, te da Poreska uprava RS pravovremeno provodi aktivnosti na redovnoj naplati, a što se direktno oslikava i na konačno stanje na računu javnih prihoda Srpske. U prilog ovome, govori i podatak o troškovnoj efikasnosti Poreske uprave za 2024. godinu. Dobijeni indikator efikasnosti iznosi 0,86odsto što znači da smo na svaku potrošenu marku prikupili gotovo 116 KM javnih prihoda u našoj nadležnosti.
*Kakvi su efekti poreskih kontrola u tekućoj godini?
Poreska uprava RS kontinuirano vrši redovne i posebne kontrole kod poreskih obveznika sa ciljem sprečavanja poslovanja preduzeća u sivoj zoni, neprijavljivanja radnika, isplaćivanja dijela zarade „na ruke“, obavljanja djelatnosti bez registrovanog preduzeća ili poslovne jedinice, neizdavanja fiskalnih računa i drugih nedozvoljenih radnji. S tim u vezi, Poreska uprava RS je u periodu januar-april 2025. godine izvršila ukupno 1.398 terenskih i kancelarijskih kontrola i rješenjima naložila plaćanje 6,8 miliona KM novoutvrđenih obaveza. Zbog utvrđenih nepravilnosti izdato je i 56 prekršajnih naloga na ukupan iznos kazne od 232.823 KM.
*Koliko ste uradili kontrola na terenu?
Inspektori Poreske uprave RS su u navedenom periodu izvršili i 1.218 kontrola evidentiranja prometa preko fiskalnih kasa, te su zbog utvrđenih nepravilnosti izdali 603 prekršajna naloga na ukupan iznos kazne od 2,5 miliona maraka. Izvršeno je i 76 kontrola prijavljivanja radnika, izdata su 23 prekršajna naloga na iznos kazne od 83.000 KM, a u tim kontrolama je otkriveno i 20 neprijavljenih radnika. Zbog utvrđenih nepravilnosti inspektori Poreske uprave RS su za 10 poreskih obveznika izrekli mjeru privremene zabrane obavljanja djelatnosti. U toku istražno-obavještajnih radnji, PU RS je u periodu januar-april 2025. godine nadležnim tužilaštvima dostavila 11 izvještaja protiv poreskih obveznika zbog postojanja osnova sumnje da su činjenjem krivičnih djela oštetila budžet RS u iznosu od oko 1.012.014 KM. Inspektori Odjeljenja za istrage i obavještajne poslove Poreske uprave RS su najviše izvještaja podnijeli upravo zbog utaje poreza i doprinosa.
* U toku je akcija pojačanih kontrola Poreske uprave širom Srpske. Recite nam o čemu se radi konkretno?
Upravo prethodnih dana smo započeli pojačane kontrole širom Srpske sa akcentom na kontrole evidentiranja prometa preko fiskalnih kasa i prijave radnika u sistem. S tim u vezi, proteklog vikenda su pojačane kontrole vršene na području Grada Trebinja, gdje su inspektori nakon izvršenih kontrola izdali 29 prekršajnih naloga poreskim obveznicima sa područja Trebinja zbog neizdavanja fiskalnih računa i neprijavljivanja radnika, na ukupan iznos kazne od 164.000 KM. Poreska uprava RS će i u narednom periodu, a u skladu sa sačinjenim planom, nastaviti sa pojačanim kontrolama širom Srpske. A s obzirom na činjenicu da smo implementirali novi Sistem za upravljanje fiskalizacijom (SUF), naglašavamo da je značajno olakšana identifikacija poreskih obveznika koji ne izdaju fiskalne račune, odnosno ne evidentiraju promet preko elektronskih fiskalnih uređaja. I ovom prilikom apelujemo na poreske obveznike da poštuju zakonske propise, da evidentiraju svaki ostvareni promet putem fiskalnih kasa i da prijavljuju svoje radnike u sistem, jer cilj Poreske uprave Republike Srpske nije kažnjavanje poreskih obveznika, već stvaranje lojalne konkurencije, odnosno da svi poreski obveznici u Srpskoj posluju pod istim uslovima.
*Kako teče proces nove fiskalizacije u Srpskoj koji je započet u prošloj godini i koliko obveznika je do sada fiskalizovano i koje su aktivnosti u toku?
Sa ciljem nastavka što snažnije borbe protiv sive ekonomije krenuli smo i u implementaciju novog sistema fiskalizacije. Nakon što je tokom prošle godine uspješno fiskalizovana prva grupa obveznika koja je obuhvatala fiskalizaciju skoro 28.000 fiskalnih kasa, sada je u toku fiskalizacija druge grupe obveznika. Prema posljednjim pokazateljima, od početka nove fiskalizacije do sada je fiskalizovano ukupno 36.200 fiskalnih kasa. Naša očekivanja su da će nova fiskalizacija u potpunosti biti implementirana u zadatim rokovima, a to je do kraja septembra ove godine.
*Koje su prednosti nove fiskalizacije ?
Brojne su prednosti nove fiskalizacije, u odnosu na dosadašnji zastarjeli sistem, tako da su samim tim i naša očekivanja u smislu daljeg smanjenja sive ekonomije značajno veća. A da je primjena novog Zakona o fiskalizaciji doprinijela boljoj kontroli evidentiranja prometa preko fiskalnih kasa govori i podatak da je završetka prvog kruga fiskalizacije polovinom decembra registrovan za oko 36 procenata veći promet preko fiskalnih kasa u Srpskoj nego u istom periodu prethodne godine. Naglašavam da postupak inicijalne fiskalizacije za sve obveznike fiskalizacije ide na teret budžeta Republike Srpske.
*Glavna služba za reviziju javnog sektora RS dala je Poreskoj upravi pozitivno mišljenje za 2024. godinu.
Pozitivno mišljenje, bez ijedne preporuke, iskazano u ovom revizorskom izvještaju za Poresku upravu RS je dokaz da ova institucija vrši dosljednu primjenu svih zakonskih propisa, te potvrđuje kontinuiranu efikasnost i pravičnost u radu Poreske uprave Republike Srpske. Nastavićemo da unapređujemo naš rad, bićemo uvijek na usluzi poreskim obveznicima, te ćemo nastaviti poslovati sa najvećim stepenom odgovornosti i kvaliteta. Ovdje bih dodao još i da je Poreska uprava RS jedna od najvećih institucija u Republici Srpskoj. Ako se uzme u obzir složeni sistem poslovanja Poreske uprave RS koja je organizovana u Sjedište sa sedam sektora i sedam regionalnih područnih centara sa 48 područnih jedinica, pozitivan revizorski izvještaj ove institucije dobija na još većem značaju.
