BALKIS – Izgubljeni grad u Bakincima
Ostaci ranovizantijskog izgubljenog grada “Balkisa” iz IV vijeka nalaze se u selu Bakinci, opština Laktaši. Arheolozi su iskopali dijelove zidina tri bazilike, stare nekropole i utvrđenja grada koji datiraju od 4. do 7. veka nove ere.
Na osnovu iskopina utvrđeno je da je grad sa bazilikama mogao da postane episkopsko sjedište u prvoj polovini 4. vijeka, pošto je vizantijski car Justinijan obnovio bazilike u Panoniji i Dalmaciji. Pronađena je tabla sa imenima tri episkopa Konstancius, Andreas i Konstanc.
Jedna od bazilika je impozantnih dimenzija 40×17 metara. U nju je u 4. vijeku moglo da stane preko 500 ljudi. Najveća od tri iskopane bazilike duplo je veća od banjalučkog Hrama Hrista Spasitelja. Arheolozi i entuzijasti iskopali su oltarski dio.
Nalazište je na prostranstvu preko jednog kilometra kvadratnog, grad se sastoji od 3 dijela. Opasan odbrambenim zidovima u dužini oko 480 metara, debljine oko 1,5 metar, dok su zidovi na pojedinim mjestima očuvani do visine od četiri metra. U sklopu ovog kompleksa pronađeno je i srednjovjekovno zemljano utvrđenje Karaula.
Kompleks se prostire na preko 100.000 metara kvadratnih i u njemu su pronađeni objekti različite namjene. Istočno i jugoistočno od odbrambenih zidina utvrđenja, pronađene su i istražene tri ranovizantijske bazilike, koje su u periodu od IV do VII vijeka bile centar crkvenog života sjevernog dijela Bosne.
Ranovizantijsko utvrđenje moguće je povezati sa gradom Balkis, koji je stradao 597. godine u naletu avarsko-slovenskog voskovođe Bajana. Tada je na putu od Servicijuma današnje Gradiške prema Saloni ili Solini srušeno preko 40 stražarnica i refugija, zajedno sa pomenutim gradom, prilikom čega je stanovništvo ovih krajeva teško stradalo.
Nakon uređenja i turističke valorizacije, ovaj arheološki lokalitet postaje jedna od najposjećenijih turističkih destinacija u okruženju.
SeeSrpska
